LATEN WE EEN KAARSJE BRANDEN VOOR JOHAN DERKSEN

De rel rond Johan Derksen en Habtamu de Hoop bracht me aan het wankelen. Zit er ook een Johan in mij?

Ik wil Derksen niet te hard vallen. U mag gerust weten dat ik bij ‘Friezen’ ook niet meteen denk aan zwarte mensen. Ik zie dan witte types met melkboerenhondenhaar voor me, die een vreemd mengelmoesje spreken van Nederlands en Fries en kwaad worden als je zegt dat dat een dialect is. In zo’n omschrijving is geen plaats voor Habtamu de Hoop. Toch wil ik hem niet uitsluiten. Ik zal mijn beeld dus moeten bijstellen. Maar wat is dan een Fries?

Surinamer
Derksen trok de kwestie breed toen hij over De Hoop zei: “Die man is geen Fries. Ik ben toch ook geen Surinamer?” Eerst begreep ik dat van die Surinamer niet. Wie beweerde dat hij een Surinamer moest zijn? Maar na een diepe duik in mijn brein kwam ik tot de conclusie dat volgens Derksens logica Surinamers niet wit kunnen zijn. En derhalve Friezen niet zwart. En, als je die logica doortrekt, geen enkele Nederlander. Wie zo uit zijn nek lult verzeilt van het een in het ander. Evenzogoed zijn er wel degelijk witte Surinamers.

Witte Surinamers bestaan

Staatsburger
De enige werkbare definitie lijkt me dat iedereen met de Nederlandse nationaliteit die in Friesland staat ingeschreven bij de burgerlijke stand een Fries is. Je hoeft er dus niet wit voor te zijn met melkboerenhondenhaar. Je hoeft ook geen Friese ouders te hebben of een vreemd mengelmoesje te spreken. Kievitseieren zoeken, kaatsen, zeilen, schaatsen, met een polsstok over brede sloten springen: niet nodig. Je bent gewoon een in Friesland woonachtige staatsburger die, om maar eens wat te noemen, samen met de andere Friezen naar de stembus gaat om de Provinciale Staten van Friesland te kiezen.

Fierljeppen? Nergens voor nodig ……….

’Uit zijn nek’
Los van dit alles is het vreemd dat Derksen vindt dat je een Fries moet zijn om te kunnen oordelen over de wenselijkheid van subsidiëring van het Fries. “Die man lult uit zijn nek’, zei hij, toen hij beelden zag van De Hoop die de 18 miljoen subsidie voor de Friese taal toejuichte. Als ‘niet-Fries’ kon hij volgens Derksen van toeten noch blazen weten. Deze opvatting is des te merkwaardiger omdat Derksen, die zelf ook geen Fries is, tegen die subsidie is. Waarom mag hij er wel een mening over hebben en De Hoop niet, die er als Tweede Kamerlid zelfs over moet stemmen, net als al die andere Kamerleden die niet uit Friesland komen?

Gangbaar
Voor de zekerheid verklap ik dat ik zelf een min of meer Friestalige Drent ben met Friese wortels. Ter gelegenheid van de Habtamu-rel heb ik nogal wat Fries langs horen komen, onder andere van Rutte, maar ook van De Hoop zelf en een andere zwarte man, die kort in Even tot hier mocht opdraven. Ik verklap u dat het Fries van alle drie verre van vlekkeloos was. Dit is niet bedoeld als kritiek op Habtamu de Hoop of die andere zwarte man. Zij spreken een gangbaar Fries, Habtamu zelfs nog wat beter dan de meeste Friezen.

Bodemloos
Is daarom die 18 miljoen subsidie een goede zaak? Nee, dat vind ik niet. Dat geld is onder meer bedoeld voor Fries taalonderwijs aan Friese journalisten. Dat zelfs die beroepsgroep het Fries slecht beheerst zegt al genoeg. Het interesseert ze geen zak. Als dat wel zo was hadden ze zichzelf al lang laten bijspijkeren. Maar de meeste Friezen zijn met geen stok naar Friese les te slaan. Dat is geen geldkwestie, ze zitten er gewoon niet mee dat ze hun taal niet beheersen. Die miljoenen verdwijnen in een bodemloze put, tenzij Friese lessen op alle scholen in Friesland verplicht worden gesteld. Maar daar willen de Friezen niet aan.

In de verkoeverkamer

Kaarslicht
Zo ben ik het toch weer met Derksen eens. Er zit dus meer Johan in me dan ik dacht. Nu las ik dat de arme kerel geopereerd moet worden aan een liesbreuk. Ik hoop dat de zusters op de verkoeverkamer hem na de ingreep even een kaars in zijn kont steken. Als hij bijkomt uit zijn roesje ziet hij De Hoops competenties vast in een milder licht dan onder die oogverblindende tv-lampen.