ER KLAAR VOOR OM ER KLAAR MEE TE ZIJN

Als gevorderde 70-plusser zie ik ze om me heen bij bosjes de geest geven: vrienden, kennissen, voormalige collega’s. En dan is er nog de uitdijende peloton krakkemikkigen. Het confronteert je met je eigen kwetsbaarheid. Nadenken over eigen dood en aftakeling en in hoeverre je daar enige regie over kunt houden hoort daarbij.

‘De geest geven’ kan snel en langzaam. Dementie is voor mij een Angstgegner. Is het erfelijk? Mijn vader overleed ermee of eraan, daar wil ik afwezen. Na een wandeling ging hij zitten en blies de laatste adem uit. Hij was 86 en wist al jaren dat hij Alzheimer had, een niet te stuiten proces van geestelijke neergang dat hem erg moet hebben gekweld. Ik was blij dat hij stierf voordat hij compleet in de mist verdween.

Vluchtgedrag
Sommigen verdwijnen pijlsnel in die mist. Dat wil ik voorkomen, maar de noodzakelijke maatregelen heb ik niet getroffen. Vluchtgedrag, ik geef het onmiddellijk toe. Ik had bij Coöperatie Laatste Wil moeten aankloppen, maar ik schoof dat steeds voor me uit. Komt morgen wel, dacht ik dan. Een vriend, doortastender dan ik, bezocht een aantal ‘huiskamergesprekken’ van Laatste Wil en ontving daarna iets dat we vroeger de pil van Drion noemden, maar nu Middel X wordt genoemd. Hij was geestelijk noch lichamelijk ziek, leed niet aan het leven, was er zelfs niet klaar mee, maar is er nu klaar voor om er klaar mee te zijn. Als zijn toestand hem ondraaglijk wordt is hij zelf baas.

Inval
Coöperatie Laatste Wil vocht op 10 oktober jl. bij de rechter de strafbaarheid van hulp bij zelfdoding aan. Ze beroept zich op het Europees Hof, dat in 2011 oordeelde dat ieder mens het recht heeft zelf te bepalen op welk moment hij wil sterven. Iemand daarbij helpen is dan ook niet meer strafbaar, uitgezonderd als je wilsonbekwamen helpt. Was het toeval dat Justitie precies twee weken later een inval deed bij tien aan de Coöperatie gelieerde personen en twee ervan arresteerde? Je zou haast denken van niet.

Zachtedoodgedoe
Verpleeghuisarts/filosoof/schrijver Bert Keizer legt een ander verband, namelijk met een uitspraak van de Hoge Raad kort daarvoor. De Hoge Raad sprak een verpleeghuisarts vrij die een demente, wilsonbekwame vrouw had helpen sterven. Euthanasie dus op iemand die de stervenswens niet meer kon uiten. Dat had ze echter wel gedaan toen ze nog bij zinnen was. Een doorbraak dus. De Regionale Toetsingscommissies voor euthanasie pasten hun richtlijnen meteen aan deze versoepeling aan. Keizer vermoedt dat de hoogste baas van het Openbaar Ministerie, procureur-generaal Rinus Otte, dat niet te verteren vond. Ik betwijfel dat omdat dat vonnis over euthanasie gaat en niet over zelfdoding of hulp daarbij, waarvoor Laatste Wil is aangepakt. Maar Keizer weet er meer van dan ik, en mogelijk heeft Otte gedacht: en nu is het uit met al dit zachtedoodgedoe.

Potsierlijk
Had Justitie nou echt niets beters te doen? Een proces ter wille van rechtsvorming lijkt me niet aan de orde, daarover zal het proces bij de Haagse rechtbank (en processen tot aan de Hoge Raad toe die daaruit voortvloeien) duidelijkheid verschaffen. Is het pure scherpslijperij van een stelletje juristen bij het OM die het christelijke gedachtegoed willen hoeden? Ik las dat PG Otte een streng christelijke opvoeding genoot, maar ik las ook dat hij in juridische kringen gezien wordt als vrijdenker. Het is een kwestie van gissen en eigenlijk irrelevant. Potsierlijk blijft dat de tien CLW-ers naast de verdenking dat ze Middel X hebben verstrekt ook verdacht worden van deelname aan een criminele organisatie. Hoe crimineel kun je zijn? Ik heb mezelf meteen als lid opgegeven en verheug me nu in het lidmaatschap van een criminele organisatie, samen met 27000 anderen.

Hypocrisie
Meteen na de inval heeft Laatste Wil haar huiskamerbijeenkomsten geschrapt. We kunnen er niet meer terecht, ook niet voor Middel X. Maar dat laatste was al nooit zo, beweert het bestuur. Dat zou je best hypocriet kunnen noemen. Behoorlijk zelfs, maar ze gaan zichzelf natuurlijk niet op voorhand schuldig verklaren. Op dit slagveld van christelijke politiek versus zelfbeschikking viert de hypocrisie hoogtij. De christelijke politieke partijen blokkeren een ruimere wetgeving en de andere partijen, die samen een ruime meerderheid vormen, moeten dat pikken omdat er anders geen regeringen te vormen zijn. Hulp bij zelfdoding blijft voorbehouden aan artsen en daarvoor moet je eerst ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Als dat het kruis is dat onze christenen willen dragen, dan gunnen we ze dat graag, maar waarom moeten wij dat ook?

Gristenen
Coöperatie Laatste Wil is nu dus even niet meer dan een actiegroep. Er zijn vergelijkbare clubs. Medewerkers van Vereniging De Einder en de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde bijvoorbeeld zij al eens veroordeeld voor hulp bij zelfdoding. Levenseindeconsulent Muns van De Einder kreeg een jaar, waarvan 8 maanden voorwaardelijk. Het aansprekendst vind ik het voorbeeld van Albert Heeringa, die op eigen houtje zijn 99-jarige moeder hielp bij het innemen van door haar opgespaarde slaappillen. Ze was bijna blind en leed aan chronische rugpijn. Geen dokter wilde haar bijstaan. Heeringa kreeg 6 maand voorwaardelijk. Deze zaken werden allemaal tot aan de Hoge Raad uitgevochten, met kwijlende Gristenen aan de zijlijn.

Wilsverklaring
Wat staat mij nu te doen? Ik heb eerst maar eens een wilsverklaring gedownload bij De Einder. Daar staat eigenlijk alles wel in wat ik geregeld wil hebben als de tijd komt. Nu hoef ik haar alleen nog maar te ondertekenen, samen met een of twee gemachtigden, en ermee naar de huisarts te gaan, of de notaris, of allebei. Daar ga ik nu mee aan de slag. Morgen, bedoel ik. En daarna dat pilletje nog.

Risico
Vroeger had ik mijn twijfels bij de pil van Drion. Was het risico niet te groot op misbruik, bijvoorbeeld door al te hitsige erfgenamen die het lijden van hun familielid ‘niet meer kunnen aanzien’? Dat risico bestaat. Maar moeten alle goedwillenden daar onder lijden? In het wegverkeer komen jaarlijks 600 mensen om het leven door de risico’s die ze nemen, dat weten we van te voren en is dus ingecalculeerd. Zoiets zou je misschien ook bij de pil van Drion moeten doen. Het alternatief is de ingecalculeerde huidige praktijk dat mensen van flats springen of onder de trein gaan liggen, waarbij het leed van de daders, hun familie en bijvoorbeeld de treinmachinisten niet te overzien is. Het zelfbeschikkingsrecht is een belangrijk recht, daarom moet die pil na een goed gesprek aan normale mensen verstrekt kunnen worden.