De onlangs overleden filosoof Daniel Dennett, van wie ik verder niets weet, was een atheïst die gelovigen niet hard wilde vallen. Hij vond dat er geen beleefde manier is om gelovigen te vertellen dat ze hun leven gewijd hebben aan een illusie.
Hoffelijkheid voorop, zeer prijzenswaardig. Dus maar niks zeggen? Leven en laten leven? Prima. Je zou alleen willen dat de gelovigen dat ook deden, en dan vooral hun leiders. Helaas bewijst het continuüm aan dood, verderf, onderdrukking, vernedering en zedenmeesterij waarmee ze de mensheid opzadelen het tegendeel.
Gelukkig mag ze van Allah nog wel boodschappen doen
Cynisme
‘Kerken hebben ons grote schatten gegeven, zoals muziek en architectuur, maar of die opwegen tegen de schade die ze hebben aangericht is een andere zaak’, zo citeert Max Pam Dennet in zijn Volkskrantcolumn. Ik vermoed dat voor Dennett de balans negatief uitslaat. Zelf zie ik het anders, met dank aan mijn cynisme.
…....altijd wel een ideologie bij de hand……
Ideologie
Mijn cynische ik zegt dat er zonder geloof evenveel ellende zou zijn als met. Mensen hebben geen religie nodig om anderen te terroriseren. Ook despoten zonder een geloof vinden wel een ideologie om voor hun kar te spannen. Het communisme bijvoorbeeld, of de bewering dat ze een historische opdracht hebben, of dat het hun volk aan Lebensraum mankeert. Of ze spelen de racistische of nationalistische kaart. Er is altijd wel een ideologie beschikbaar om machtswellust te rechtvaardigen, tegenstanders de kop in te slaan en een leger aan gewillige beulen en meelopers te vinden.
Per definitie
Nou niet zeggen dat die meelopers op hun manier ook gelovigen zijn. Soms is dat zo, maar het is niet het religieuze geloof waar we het hier over hebben. Dat religieuze geloof heeft tenminste nog die grote schatten opgeleverd waar Dennet het over heeft. Dat heeft tenminste nog iets moois geplaatst tegenover alle ellende die mensen elkaar, ik vrees per definitie, aandoen. Dat kun je van de zucht naar Lebensraum, communisme, xenofobie of racisme niet zeggen.
Hoe zou je dat nou moeten wegen?
Liefdadigheid
Om de schaal nog verder in het voordeel van religie te doen uitslaan durf ik de stelling aan dat veel religieuze leiders zelf helemaal niets geloven. Ze gebruiken het geloof alleen maar. Dat mag je het geloof dus niet aanrekenen. Ook wil ik niet achteloos heenstappen over al die mensen met een goede inborst die zich door hun geloof geroepen voelen tot liefdadigheid. Hoewel de brave borsten dat vermoedelijk ook zonder god wel zouden doen.
Hovaardig
Ik beweer dus niet dat geloof an sich meer goed dan kwaad doet. Hoe zou je dat trouwens moeten wegen? Maar het brengt tenminste nog wat goede dingen voort. Tel dus uw zegeningen.
Denk nou niet dat ik een voorstander ben van religie. Dat zou al te hovaardig zijn. Zo van: het is flauwekul, maar voor anderen is het prima omdat ze er mooie muziek bij maken.
Gelukkig maakt het niet uit wat ik ervan vind.
2 reacties
Toen ik eerste communie deed, hing er een kleed over de portaalbrede scheiding van het altaar en de gelovigen in de Willibrorduskerk in Oegstgeest, met daarop van links naar rechts in geponste gaatjes de tekst: ‘Laat de kinderen tot mij komen’. Het zou nog zeker vier decennia duren voor ik de portee van die tekst in retrospectie begreep.
Dat aspect van de door de Roomse Kerk in de 20e en 21e eeuw aan gelovigen toegebrachte persoonlijke schade mis ik in je analyse. Mijn oordeel over de veroorzakers van het kwaad in de wereld is dan ook harder dan het jouwe. Ja, het is tijdverspilling om het geloof te bestrijden. En ja, ik laat gelovigen vrij in hun beleving zolang ze mij er niet mee lastig vallen. Maar ze vallen mij wél lastig. Kijk maar naar de verhouding tussen kerkelijke overheden en staat. Ondanks de sterk afgenomen terugloop in de populariteit van het geloof gaat nog steeds veel te veel geld, bijvoorbeeld in de vorm van vrijstellingen van belastingen, naar kerkgenootschappen. Laat ze hun eigen broek ophouden, dan raken we vanzelf van die plaag verlost. Zie ‘Nederland seculier!’ en ‘God als hype – Dwarse notities over religieus Nederland’ van August Hans den Boef.
Evenwichtig belicht en inderdaad word alles rap aangenamer voor jezelf om er gewoon helemaal niets van te vinden; Het lucht enorm op! Dank.
Aanvullend zou men bij de hoeders van het kwaad ook de monothéistische religies kunnen voegen. Één leider met veel schaapachtige volgelingen, liefst tot alles in staat.
Dat stelt polythéïstische religies weer in staat om gewoon zonder één laatste oordeel een misstap als dictator te hebben gemaakt, want er blijft altijd wel een of andere god over die je zonden begrijpt.
Het ideale spiegelbeeld! 😉