DUIZENDDINGENDWEIL KRIJGT GRONINGEN ZELFS DROOG MET DE KRAAN OPEN

De parlementaire enquête naar de aardbevingen in Groningen zit erop. Ter gelegenheid van dat heuglijke feit mocht René Paas vorige week aanschuiven bij Op1. Ik vrees dat de Groninger CdK de aardbevingsslachtoffers met een fikse kater heeft opgescheept.
Dat kon er ook nog wel bij.

Het leed dat de Groningers is aangedaan is al uitentreuren op de buis gepasseerd, dus de meeste kijkers zullen wel op voorhand zijn weggezapt. Ik daarentegen bleef hangen om nog eens de gespeelde verontwaardiging aan te horen. Niet dat Paas niet oprecht verontwaardigd is, maar zelfs oprechte verontwaardiging raakt sleets als je die steeds maar weer moet vertolken. Paas zei dus wat hij moest zeggen, dat het een schande was en zo. Desgevraagd meldde hij ook dat hij zijn onderdanen niet kan helpen, omdat hij niks over de versterking van de Groninger woningen te zeggen heeft. Daarover gaan de Nationaal Coördinator Groningen en een gemeentelijke stuurgroep. We zagen dus een uitgerangeerde bestuurder.

Mishandeld
Exit Paas derhalve?
Ben je gek? Zo is Paas niet gebakken. Zijn machteloosheid weerhield hem er niet van, ik gebruik zijn eigen woorden, in Den Haag met de vuist op tafel te slaan. Ook heeft hij ‘geduwd’ bij de kabinetsformatie, opdat niet de rechtmatigheid en de budgetten, maar de hulp aan de aardbevingsslachtoffers centraal zou staan. Oei oei.

En toen brandde Paas pas goed los. “De staat heeft Groningen mishandeld”, riep hij, “steenrijk is de staat geworden van de gaswinning, 90 cent van elke euro vloeide in de staatskas, bij elkaar 400 miljard. Nederland heeft iets recht te zetten tegenover Groningen. Als je decennia lang voor de rijkdom van anderen in de shit zit, wat krijg je daar dan voor terug?”

Uit de shit
Dat decennia in de shit was wat overdreven, de Groningers zijn maar wat lang trots geweest op hun gas, pas de laatste tien jaar is daar de klad in gekomen. Maar goed, wat zou Paas terug willen? De interviewers waren benieuwd, en ook de Groningers thuis sprongen op om te horen hoe Paas hen via het rijk uit de shit dacht te trekken. Alle huiseigenaren in het bevingsgebied een paar ton? Dat zou wat wezen. Maar nee, Paas wil dat het Rijk Groningen miljarden fourneert voor iets anders. “Groningen loopt al decennia lang voorop in de werkloosheidscijfers. Ga eens groot investeren in Groningen op het punt van de energievoorziening. Dat kan heel veel werk opleveren voor de kinderen van de Groningers.”

Fantast
Zo, die zat. En de aardbevingsslachtoffers zaten meteen ook weer. Want opnieuw was hier een bestuurder die zich los zong van de acute nood van zijn gemaltraiteerde inwoners en aan kwam zetten met vage vergezichten. Hoezo investeren in de energievoorziening? Wat hebben zíj daar aan? Wat voor werkgelegenheid levert dat dan op, in welk ver en onbestemd verschiet? Hoe weet Paas zo zeker dat dat werk geschikt is voor die werkloze Groningers? Weer zo’n fantast met grootse plannen waar toch niks van komt. Dat hebben die Groningers gedacht, terecht waarschijnlijk.

Hydrogen Valley
Als de interviewers nadere uitleg hadden gevraagd over ‘het investeren in de energievoorziening’, dan hadden ze kunnen vernemen dat de Groninger bestuurders torenhoge ambities hebben op het terrein van de waterstofeconomie. Ze hebben de provincie alvast omgedoopt tot Hydrogen Valley. Als je die woorden googelt krijg je een ronkende Engelstalige tekst waar de werkloze Groninger zich dood van schrikt. In die Valley bivakkeert NorthH2, een los verband van overheden en bedrijfsleven. Staatsbedrijf Gasunie zit erbij en heeft al anderhalf miljard euro gekregen om zijn aardgasleidingen geschikt te maken voor waterstof. Maar alles is nog onzeker. Er moet een enorm windmolenpark in de Noordzee komen om de energie te leveren die water moet omzetten in waterstof, er moeten industrieën zijn die waterstof willen afnemen en in de randstad zijn ze bezig Groningen af te troeven met een waterstoffabriek in de Botlek of op de Maasvlakte. Hydrogen Valley is misschien veelbelovend, maar er is de Groningers al zoveel beloofd. Denk aan de Zuiderzeelijn.

Defibrillator
Nu wil het geval dat Groningen in 2018 1,2 miljard euro kreeg van het maltraiterende Rijk. Een goedmakertje voor de aardgasellende, niet bedoeld voor herstel, maar om nu eens echt iets structureels te doen voor de toekomst. Het geld werd ondergebracht in het Nationaal Programma Groningen, er zou met visie geïnvesteerd worden, juichten de ontvangende bestuurders, onder wie Paas niet de minste was. Toevallig stond er afgelopen weekend in het Dagblad van het Noorden een boeiend artikel over de besteding van dat geld, dat in een paar jaar al voor tweederde is uitgestrooid over honderden meer of minder vage projecten. Voetgangersbruggen, kademuren, een openluchttheater, een geasfalteerde skeelerbaan, een opfriscursus voor een het gebruik van een defibrillator, een startsubsidie voor een visrestaurant in Winsum, kortom een breed palet aan allerlei leuks en aardigs voor de Groningers, maar volstrekt visieloos. Al dat geld is uitgedeeld door een bestuur onder voorzitterschap van Paas.

Ach en wee
Het doet me denken aan al die andere programma’s voor het Noorden. Tientallen jaren was er het Integraal Structuur Plan Noorden des lands, waar met miljoentjes werd rondgestrooid om de economische achterstand weg te werken. In de Drents-Groningse veenkolonieën, waar het allemaal nog erger is, zijn nog eens honderden miljoenen extra geïnvesteerd. Helaas, de achterstand bleef. Toen de Zuiderzeelijn werd afgeblazen kreeg het Noorden 2,2 miljard als compensatie. De provincies knokten elkaar de tent uit bij de verdeling van al dat geld. Leeuwarden heeft er een rondwegenstelsel aan te danken dat half Noord-Friesland opvreet, bij Joure kwam een nieuw verkeersplein en Groningen worstelt al jarenlang in een bodemloze put met de vernieuwde aanleg van een verkeersader die dwars door Stad loopt maar toch rondweg wordt genoemd. Als er al een visie is, dan is dat: ruim baan voor het autoverkeer. Wat moet je anders, als je een snelle spoorlijn door de neus is geboord? Als het geld op en het werk klaar is zullen de noordelijke bestuurders zich nog altijd bitter beklagen over hun achterstelling.

Hydrogen Valley

Werk zat
Zelf vraag ik me wel eens af hoe erg het Noorden er aan toe is. Natuurlijk, er zijn problemen. Maar zijn die erger dan in de probleemwijken in de Randstad? Ik geloof er niks van. Bovendien is er werk zat. Juist de aardbevingen zorgen voor heel veel extra werk. Alleen al het kantoor van de Nationaal Coördinator telt zeshonderd werknemers die er voor moeten zorgen dat de juiste huizen de juiste som geld krijgen voor het juiste herstel. De bouwbedrijven zitten tot de oren in het werk, er is een groot gebrek aan arbeidskrachten. Toch blijft een vast deel van de Groninger bevolking thuis lethargisch op zijn reet zitten.

Dat wordt straks ook het probleem als Paas’ waterstoffantasie werkelijkheid wordt. Een burgemeester uit het bevingsgebied bracht dat treffend onder woorden: Je moet wel concreet maken hoe onze inwoners daarvan kunnen profiteren. Wat heb je aan extra banen als de werklozen niet komen opdagen?

Nieuwe voorzitter
Intussen is Paas vervangen als voorzitter van het Nationaal Programma Groningen. Is dat het gevolg of de oorzaak van het inzicht dat er meer stuur aan de bestedingen moet worden gegeven? Dat blijft gissen, maar de nieuwe voorzitter had alvast een vernietigend commentaar: “Geld hoort inhoud te volgen, maar ik heb wel eens het idee dat geld hier het primaire doel is.” Kortom, nadat al meer dan tweederde van het geld is uitgegeven gaat er alsnog een frisse wind waaien.
En wie is die nieuwe voorzitter? U raadt het al: wonderdokter en nationale poetsdoek Johan Remkes. Ik wens hem sterkte met zijn visie, al kan ik in de verste verte niet bedenken wat die zou moeten behelzen. Maar ik ben dan ook geen Johan Remkes. Je snapt niet dat ze deze duizenddingendweil, die het zelfs droog krijgt met de kraan open, nooit hebben aangesteld als Chef Versterkingsoperatie. Dan waren de Groningers al lang uit hun lijden verlost.

1 reactie

    • Ollo Steenhuizen op 21 oktober 2022 om 14:36
    • Reageer

    Subsidies lijken een sociaal en stemmentrekkend gebaar waarmee veel kan worden afgekocht. Zij komen tezamen in het afvoerputje, beweend door de belastingbetalers.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.