Op de Nachtwacht, dat menig koektrommeldekselsierende iconische schilderij, beeldt Rembrandt een Amsterdamse burgerwacht uit. Dat is een zeventiende-eeuwse versie van onze whatsapp-buurtpreventiegroepen. Het was een elitair stelletje, die jongens van Frans Banninck Cock. Ze moesten hun eigen wapens en uniformen betalen en daarvoor moest je geld hebben. Ze poseerden in uitgaanstenue en hun wapenvertoon is nep; ze staan maar wat te schutteren.
Arme sloeber
Het was belangrijk voor je netwerk om lid te zijn van zo’n schutterij. De rechtsstaat bestond nog niet, maar orde moest er zijn en de burgers dienden beschermd. Dus op tegen het gespuis, met de zegen van het stadsbestuur. Maar die orde was selectief, want lang niet elke stedeling gold als burger. Als je als arme sloeber die schutters voor de voeten liep kon je een veeg krijgen. Klassejustitie pur sang. De huidige buurtpreventie is minder klassebewust en minder selectief. En al helemaal niet martiaal: de telefoon is haar enige wapen tegen het gespuis. Leve de rechtsstaat.
Uit de klauw
Over de rechtsstaat gesproken: tegenwoordig hebben we er een, maar er gaat veel mis, getuige het huidige parlementaire onderzoek naar de uitvoeringsdiensten van het rijk. Het systeem piept en kraakt in al zijn voegen. De staat is er om ons te beschermen, maar dat loopt soms gierende uit de klauw, zoals uit de afwikkeling van de kinderopvangtoeslagen blijkt, waarbij mensen ten onrechte als fraudeurs aan de schandpaal werden genageld en financieel aan de grond raakten. Als je ziet welke mensen worden getroffen, denk je onwillekeurig: klassejustitie?
Continuing story
Zet de tv aan, lees de krant, elke week is er weer een royale oogst van door de overheid veroorzaakte of getolereerde misstanden. Deze week zag ik huizenverwoestend-denderende treinen in Oosterwijk, giftige granulietstortingen in een zandafgraving bij de Maas en de continuing story van het aardbevingsschandaal in Groningen langskomen. Hier wil ik het even hebben over een smerig schandaaltje in de gemeente Groningen, want ook gemeenten blazen mee in de te vaak valse overheidsfanfare. Het is een klein schandaaltje, maar de gevolgen voor het slachtoffer zijn groot.
Eigen schuld
Het betreft een mevrouw die haar tuintje met uitzicht over haar heg in een guur binnenplaatsje zag veranderen toen naast haar een appartementengebouw van vier etages verrees, met een buitenmuur op de plek van haar heg. Zon weg, privacy weg, want vanuit de nieuwe appartementen kan iedereen in haar woonkamer kijken. Ze wist van niks toen de bouwvakkers plotsklaps in haar tuin stonden, maar dat was volgens de gemeente haar eigen schuld, want als ze de gemeentelijke pagina’s in het huis-aan-huisblad had gelezen had ze de aankondiging van de bouwvergunning gezien en bezwaar kunnen maken.
Abjecte mentaliteit
Groningen is een aardbevingsgemeente en weet dus wat het betekent voor mensen als ze in hun woongenot worden aangetast. Een fatsoenlijke gemeente was voorafgaand aan de bouw op deze mevrouw afgestapt en had haar een alternatieve woning aangeboden. Haar huisje had vervolgens kunnen worden verhuurd aan studenten. Die zijn er blij mee en vertrekken na een paar jaar toch weer. Dat had de gemeente ook achteraf nog kunnen doen. Maar Groningen is geen haar beter dan de NAM. De abjecte mentaliteit van de gemeente verraadt zich vooral in de nasleep, als geen wethouder, raadslid of ambtenaar meer kan zeggen: “Ach, echt? Dat wist ik niet.” Na lang soebatten krijgt mevrouw een zes meter hoge schutting, zodat de inkijk verdwijnt. De zon zal er nooit meer voor haar schijnen.
Nachtwakersstaat
Een nachtwakersstaat is een staat op een laag pitje, hij kijkt nagenoeg alleen toe op orde en veiligheid. Ik denk dat we in Rembrandts tijd zo’n soort overheid hadden. Tegenwoordig leven we in het tegendeel van een nachtwakersstaat; de overheid waakt nog steeds over ons, maar bemoeit zich met alles. Soms sluipt hij je als een dief in de nacht je leven binnen en laat je berooid en gefrustreerd achter. Hier is geen buurtpreventie tegen bestand. Parlement en gemeenteraden kunnen het niet bijbenen, laten het afweten of zijn te laat. Gelukkig zijn er ook nog kranten om misstanden aan te kaarten, want de bewaker moet bewaakt.
“Wachter, wat is er van de nacht?”
“Het volk mort en het parlement doet een onderzoek. Verder alles rustig, heer, slaap zacht.”
Forum en Martinitoren
Groningen kreeg 68 miljoen euro van de NAM om het Forum aardbevingsbestendig te funderen en bouwen. Het ‘beste gebouw van Nederland’ werd hierdoor twee keer zo duur als geraamd. Op 1 minuut lopen afstand staat de twee keer zo hoge Martinitoren op zijn vijftiende-eeuwse fundament van koeienhuiden (zoals de mare wil). De enige voorzieningen die aan de toren zijn getroffen zijn barrières bij de transen om te voorkomen dat mensen naar beneden springen. Niet onverstandig in zo’n gemeente, maar wie is hier nou gek?
1 reactie
Tranen met tuiten als ik deze vast niet volledige opsomming van overheidswandaden lees.
Wat te doen? Weg gaan? Waarheen dan wel?
Vluchten kan niet meer! Frans en Jenny wisten dat een kwart eeuw geleden al.
Een bezorgd burger