BRIEF AAN EEN JONGE LEZER: VLUCHTEN KAN NIET MEER

Beste F.,
Veel dank voor de brief die je mij vorige week deed toekomen. Handgeschreven in een papieren enveloppe met een postzegel erop! Kom daar nog maar eens om in deze digitale tijden. En dat van zo’n jeugdige afzender. Wilde je voorkomen dat ik je brief zou openbaren in mijn reactierubriek?

Mijn geluk kon niet op toen je een van mijn lezers bleek. Die zijn schaars, onder jongeren al helemaal. Je verwijt me dat ik in mijn schrijfsels zonder verstand van zaken over van alles en nog wat een oordeel vel. Dat is een juiste observatie, maar ik hecht eraan te verklaren dat ik mij beweeg binnen de marges der democratische beginselen. Iedereen, van de hoge heren in Den Haag (en de dito dames) tot het laagste plebs in de periferie, mag een mening hebben, ja zelfs zijn stem uitbrengen, ongeacht zijn kennis van zaken. Het zou raar zijn als het anders was.


De wereld is, hoe jammer dat ook mag zijn, te ingewikkeld om te kunnen kennen. Deskundigen weten nooit meer dan een fractie van wat er te weten valt, zelfs op eigen vakgebied. Waarmee ik niet wil beweren dat wetenschap ‘ook maar een mening is’, zoals tegenwoordig maar al te vaak verluidt. Maar de ene wetenschap is de andere niet, dus je kunt heel knap zijn in de genderwetenschappen, ik noem maar wat, maar wat heb je er aan als je als kamerlid moet beslissen over de Spoedwet Wegverbreding? Het is het gevoel dat het ‘m doet en zo hoort het ook, want een mens is in de eerste plaats één brok emotie.

Waarmee ik meteen ben aanbeland bij je indringende en, het moet gezegd, enigszins impertinente vraag of ik als dwarse zeventigplusser niet steeds banger word voor de dood, nu deze zo rap nadert. Welnu, ik kan je zeggen dat ik hem wel eens meer heb geknepen. Toen ik zo oud was als jij nu hoefde ik maar een pijntje te voelen of ik kreeg visioenen van kankers en andere enge kwalen. Het bezorgde me slapeloze nachten, die ook nog eens werden geteisterd door wanhopige voornemens om gezonder te gaan leven. Geen gerook en gedrink meer en veel lichaamsbeweging in de frisse lucht, precies zoals de gezondheidswetenschappers het destijds adviseerden toen we in dit land nog frisse lucht konden opsnuiven.

Tegenwoordig maak ik me minder ongerust. Het lijkt wel alsof gevoelens zich aanpassen aan de omstandigheden. Als je toch weet dat je einde nabij is kun je je er maar beter bij neerleggen. Ik heb daar een theorie over. Iedereen kent de uitdrukking dat erst das Fressen kommt und dann die Moral. Dat wil ik graag geloven. Maar in een wereld van vreten of gevreten worden komt de angst voor de dood misschien nog wel eerder om de hoek kijken dan het Fressen. Angst levert de impuls om hem te smeren als er gevaar dreigt. Planten kunnen wel Fressen, althans zich voeden, maar niet bang zijn. Wat zouden ze ook als ze toch niet kunnen weglopen? Pas als je kunt vluchten heeft angst zin. Angst zetelt in de hersenen en het kan geen toeval zijn dat die alleen voorkomen bij levensvormen die niet aan de grond vastzitten. Erst kommt das Fliehen. Zo zie ik het: angst is de moeder van het verstand. De vlucht die de hersenen vervolgens hebben genomen is evolutie.

…..kan niet…..

Nu wil het geval dat men naarmate men ouder wordt minder snel kan wegrennen. Voor wie stokoud en gebrekkig is, hetzij van lichaam, hetzij van geest, hetzij van allebei, want niet zelden knaagt de tijd aan twee walletjes, heeft bang zijn nog maar weinig rendement. Daarom neemt de angst af naarmate de aftakeling toeneemt. Het is een glijdende schaal en ik ben er als gevorderde zeventigplusser al een heel end op onderweg. Straks komt er misschien een moment waarop ik onbevreesd blijf zitten als ik zie aankomen dat ik gepakt ga worden. Ik ben benieuwd hoe dat gaat. The proof of the pudding is in the eating.

.

…..kan niet meer…..


Natuurlijk is dit maar een theorietje. Er klopt vast niks van. Maar wat zou het? Je kunt niet overal verstand van hebben, zoals ik hierboven al betoogde, maar ik voel gewoon dat het zo zit. Hoe het ook zij, je hebt een antwoord op je vraag, met als bonus een mogelijke verklaring. Voor jou hoop ik dat mijn theorie niet klopt, zodat je zolang je nog in de kracht van je leven staat je dagen kommerloos kunt slijten. Ik zou zeggen: schrijf nog eens. Misschien vind jij dat het vermogen om te jagen de moeder is van het verstand. Ik hoor het graag. Blijf me bekritiseren en laat ons onze geschillen koesteren in vrede.

w.g.

PS: Zijzee neemt vanaf nu een aantal weken vakantie.

2 reacties

    • Bas Verwey op 13 mei 2023 om 10:28
    • Reageer

    Scherpe observatie, Zijzee. Opvallend bij ouderen is de toenemende preoccupatie met eten. Maar dat is vaak maar een van de gevolgen van de schrompeling van de frontaalkwab (het zo typisch bij mensen uitgegroeide deel van de hersenen). Het kan ook leiden tot ontremd gedrag en angst. Hopelijk blijft het bij Zijzee vooral bij eten. En niet te ongeremd gedrag en angst, maar wel genieten van een ook in gastronomisch opzicht heerlijke vakantie!

    • Dineke op 12 mei 2023 om 09:38
    • Reageer

    Nou Piter, met deze kunnen we (wederom) wel even voort. Heb het goed. Groet

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.