TAALSTRIJD TEGEN HET OPRUKKENDE ENGELS? DON’T WORRY, BE HAPPY

Damn! Er zijn mensen die zich opwinden over het oprukkende Engels in ons land. Al bijna 20 jaar bestaat er bijvoorbeeld een Stichting Taalverdediging. Gelukkig is ze zo goed als onbekend gebleven, maar er dient zich een legertje nieuwkomers aan.

Mijn mindset is gevormd in Friesland. Aanvankelijk stond ik vierkant achter de warriors voor het Frysk. Maar ik heb 50 jaar van struggle en miljoeneninjecties in het Fries aangezien en talloze zeloten moeten aanhoren die je bijna voor landverrader uitmaken als je vraagtekens plaatst bij hun heilige streven het Frysk te behoeden voor verval. Toch is die taal steeds meer op het Nederlands gaan lijken. Daarom denk ik tegenwoordig: stop flogging the sick horse. Het Fries blijft heus wel bestaan als streektaal of, if you prefer, als een mooi dialect van het Nederlands. Als de doorsnee-Fries daarmee kan leven, waarom ik dan niet?

Dor gras
Maar nu is het Nederlands aan de beurt. Hoewel het Engels aan alle kanten oprukt hoor je weinig van de Stichting Taalverdediging. Hoewel ze dapper dammen tegen het Engels wil opwerpen, wettelijke verboden tegen het Engels wil instellen en ons wil verplichten tot een compleet Nederlandstalig openbaar leven, bloeit de Stichting als dor gras. Misschien helpt het als ze zich herdoopt tot Dutch Language Defence Force en een tractor aanschaft, zegt mijn boerenverstand. ‘t Is maar een simpele pr-tip, take it or leave it.
Er is echter een aanzwellend koor van anderen die oproepen tot taalstrijd. Voor Friezen business as usual, a bad omen voor alle andere Nederlanders. De litanie dreigt zich nu op nationale schaal te herhalen.

No go areas
Neem journalist en Neerlandicus Erwin Boers. In een recent commentaar in de Leeuwarder Courant roept hij op tot een maatschappelijke debat: ‘Hoe ver mag de verengelsing nog gaan? Waar stellen we onze grenzen?’
Grenzen stellen dus. Wat stelt hij zich daarbij voor? Engelse lessen op de scholen cancelen? Van universiteiten no go areas maken voor het Engels? Engelse popsongs en reclameslogans verbieden? Ouders beboeten die het over hun kids te hebben? Maakt dat Erwin happy? Wees dan straight en pleit voor een dictatuur, want that ‘s the only way to do it. Zo niet, let it be. Taal is niet te sturen, zoals Erwin in zijn eigen krantenwereldje ondervindt als hij brainstormt over content, head lines, scoops, follow ups en long reads.
(Doorlezen onder de foto)

Groningen 2020 (Foto: Hollandse Gronden)

WC eend
Nog geen week later sluit iemand in diezelfde LC zich aan bij Erwins oproep tot debat. Het is de taalkundige Peter Nieuwenhuijsen. Hij geeft alvast een schot voor de boeg: bij dat debat “zou iedereen eens moeten inzien dat het grootste immateriële erfgoed van Nederland en Vlaanderen (….) de cultuurtalen is.” If you say so, meneer Nieuwenhuijsen, u bent tenslotte de taalkundige. Maar waarom doet uw opmerking mij denken aan Wij van WC eend adviseren WC eend? En sinds wanneer bepaalt u wat het hoogste immateriële erfgoed is? Wat zijn uw argumenten, wat uw criteria? En, terzijde, waarom schrijft u zo’n lelijke zin met dat ‘is’ als laatste woord? Zo schrijven lijkt me rather killing voor zijn onvolprezen heritage.

Gedram
Grenzen stellen en dingen moeten inzien: het gedram is al begonnen voordat er een argument is gewisseld. Fijn debat gaat dat worden. Maar ok, ik doe mee, as you can see. I admit: ík vind veel van die Engelse uitingen onnodig en potsierlijk. Maar please, geen taalstrijd. Taalstrijd is een bron van fanatisme en ongenoegen, waar niemand beter van wordt. Taal is nu eenmaal de speelbal van trends, peers, commercie en kunst. Die context bepaalt hoe mensen spreken, lezen, schrijven en zingen. Niet wat de Peters, de Erwins en de Stichting Taaldefensie zeggen. Zie Friesland.

Dutch Disease?
Onherroepelijk zal het Nederlands verder verengelsen, misschien zelfs plaatsmaken voor een variant van het Engels (naamvoorstel: Dutch Disease). Maar taal, always on the move, blijft gewoon een communicatiemiddel voor users zoals ik. En daarbij voor superusers zoals Boers en Nieuwenhuijsen een groot cultureel goed, wat zeg ik, erfgoed.
Van taal valt altijd te genieten, in welk stadium van ontwikkeling ook. So don ‘t worry, be happy!

Friesland of Fryslân?
Ooit heb ik als journalist een verhaal geschreven over een Friese gedeputeerde. In mijn Nederlandse tekst gebruikte ik de naam Friesland. Toen ik haar het verhaal voorlegde om commentaar eiste ze dat ik Fryslân zou schrijven. Mijn uitleg dat wij als Nederlandstalig medium ook niet La France of Deutschland schrijven kon haar niet vermurwen. Ze stikte bijna van woede en dreigde mij nooit meer in haar omgeving te zullen dulden. Verder was ze een bestuurder van onberispelijke reputatie en grote daadkracht. Helaas leeft ze niet meer. Bij nader inzien had ze wel een punt, want op dringend verzoek van China zijn we in Nederland allemaal Beijing gaan schrijven in plaats van Peking.

3 reacties

    • Martin Koster op 22 augustus 2020 om 21:34
    • Reageer

    Dat het Nederlands steeds meer Amerikaans Engels wordt kan niemand ontkennen noch tegenhouden , maar het is wel jammer omdat het Amerikaans Engels zo’n lillijke taal is.

    • dirk dragstra op 21 augustus 2020 om 18:25
    • Reageer

    Je kunt natuurlijk ook over (taal)grenzen heen kijken en er plezier aan beleven. Een ware goudmijn, met name voor taalkundigen. Neem nu het Engelse garden, Franse jardin, Duitse Garten. Als dat geen naaste verwanten zijn met dezelfde landelijke betekenis, dan weet ik het niet meer. Maar nu de Slavische varianten grad, gorod. Eén (taal) sprongetje maar en we zijn in de ommuurde stad. Nee dan het unieke Nederlands: hier heet een garden tuin, nauw verwant aan het Duitse Zaun, wat hek betekent. Hek erom, heren taalkundigen? Is dat uw erfgoed?

    • Bas Verwey op 21 augustus 2020 om 16:41
    • Reageer

    Punt gemaakt. Nog een poging er iets aan toe te voegen. Elke taal kent leenwoorden. Het Engels heeft zo’n enorm vocabulaire onder meer door de import van Franse woorden van eeuwen her. Toen de Hollanders de zeeën bevoeren kwamen er in het Engels en Spaans veel scheepvaarttermen van ‘onze taal’ in zwang.

Laat een antwoord achter aan Bas Verwey Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd.